پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

اخیراً امارات متحده عربی تحرکات جدیدی را علیه تمامیت ارضی ایران در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی در پیش‌گرفته است که از طرف رسانه‌های ایران چندان به آن پرداخته نشده است و دستگاه سیاست خارجی کشور نیز صرفاً از طریق سخنگوی وزارت خارجه به محکومیت ادعاهای امارات در مورد تمامیت ارضی ایران پاسخ داده است. این در حال است که روندهای سیاسی و دیپلماتیکی که امارات در طی یک سال اخیر به کار گرفته است به نظر می‌رسد بسیار هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده است که نیازمند توجه بیشتری از سوی مقامات تصمیم گیر در کشور است.

غرب هیچ‌گاه از گذشتۀ خود غافل نبوده و به خصوص سیر علوم غربی کاملاً پیوسته است. سنت‌های علمی غرب حتی در سیاه‌ترین اعصار تاریخ حفظ شده و استمرار یافته است. فلسفۀ غرب از تالس تا هایدگر تداوم داشته و همین موجب غنای آن شده است. اما آیا بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخی ایران معاصر انعکاسی در آثار علامه یا دیگران داشته است؟ آیا آثار ایشان قبل و بعد از کودتای ۲۸ مرداد یا انقلاب اسلامی تفاوت محسوسی دارد؟

جنایت رژیم اشغالگر صهیونیستی در بمباران وحشیانه بیمارستان معمدانی در غزه مظلوم، جهان را در شوک و بهت فرو برد و وجدان هر انسان آزاده‌ای را مالامال از درد و خشم کرد. این جنایت قطعا بی‌پاسخ نخواهد ماند و سردمداران کشور‌های اروپایی و آمریکا که شریک و همراه جنایت‌های جنگی رژیم هستند و دست‌شان در ریختن خون زنان و کودکان و مردم بی‌دفاع غزه آلوده است باید پاسخگوی این جنایت بزرگ باشند.

بخش کشاورزی از قدیم الایام بعنوان یکی از بخش های مستقل و مشارکتی موثر بر استقلال کشورها مطرح بوده است. استعمار جدید تمایل بالای به ناودی استقلال کشاورزی کشورها و یا وابسته سازی بخش کشاورزی به روش های مختلف را با رویکرد به مخاطره اندازی امنیت غذایی دارد نهاده های کشاورزی و تا حدی کمتر، ماشین آلات کشاورزی و فناوری های نوین، از مهمترین روش های وابسته سازی کشاورزی محسوب شده و تمرکز متن حاضر بر بذر بعنوان یکی از نهاده های پایه ای تولید است.

شکوفایی اخلاقی انسان‌ها در یک «جامعه عادلانه» رخ می‌دهد. ایجاد انسان‌های اخلاقی و شکوفایی اخلاقی انسان‌ها در خلأ رخ نمی‌دهد؛ باید بستر و زمینه اجتماعی باشد تا انسان‌ها شرایط اولیه زندگی عادلانه را تجربه کنند در این صورت است که نیاز‌های متعالی اخلاقی انسان‌ها ظهور می‌یابد و احساس نیاز برای اخلاقی زیستن بیشتر می‌شود. این موضوع حالت خطی ندارد بلکه دوّار است؛ یعنی جامعه عادلانه به شکوفایی اخلاقی کمک می‌کند و شکوفایی اخلاقی پشتوانه‌ای برای جامعه عادلانه است. هرچه در جامعه کنش‌های اخلاقی توسعه پیدا کند می‌تواند سیستم را بهبود بخشد و هرچه در سیستم جای‌پا‌های اخلاقی مانند حق و حقوق، قوانین عادلانه بیشتر شود، می‌تواند شرایط و زمینه‌های شکوفایی اخلاقی را در جامعه به وجود بیاورد.

انسان همواره به دنبال پاسخ به چرایی‌های زندگی خود است. خواه این چرایی‌ها اساسی و ساختاری باشند و خواه جزئی و کم‌رنگ. چرایی «بودن» شاید اساسی ترینِ این چرایی‌هاست و با پاسخ به این پرسش، «چه شدن» که همان هدف و غایت است، معنا می‌یابد. هدف، انگیزه و غایت حرکت انسان وابسته به دانستن و پی بردن به پاسخ‌هایی است که برایش قانع کننده باشد. علاوه بر ایجاد هدف زندگی، این پاسخ اساسی، ارزش‌های هر انسانی را تشکیل خواهد داد. در پرتو این ارزش‌ها، چگونگی زیست او معین می‌شود؛ بنابراین در پرتو این پاسخ به چرایی بودن، هم سمت و سوی حرکت انسان مشخص شده و هم چگونگی و کیفیت زیست این حرکت هویدا می‌شود.

مهمترین خوانشی که در ایران از ماجرای کربلا شده، خوانش دکتر علی شریعتی است که هنوز تاثیر آن وجود دارد و نمادسازی‌های آن انجام می‌شود. رویداد۲۴ در گزارشی به قلم علیرضا نجفی نشان داده که شریعتی چه روایتی از ماجرای امام حسین و کربلا مطرح کرد و پیامد‌های آن در جامعه مذهبی ایران چه بود.در فلسفه تاریخی که شریعتی منادی آن است، موتور محرک تاریخ چیزی نیست جز کین‌توزی و انتقام‌جویی. وی با خوانشی ایدئولوژیک از واقعه کربلا، آن را در ذیل نظریه کین‌توزانه خود قرار می‌دهد.

شنیده می شود که در طرح جدید مقابله با بی حجابی، یکی از راهکارهای مدنظر ارجاع بی حجاب به روانشناس است. اولا باید پرسید کدام روانشناس و به چه تعداد؟ ثانیا بر اساس کدام پروتکل قرار است که به فرد بی حجاب کمک شود و ارشادات منجر به تغییر رفتاری در وی دنباله گیری شود؟ ثانیا تضمین اثرگذاری ها چیست؟ آیا بهتر نیست، قبل از شروع برخی کارها، اندکی بیشتر اندیشیده شود؟ اگر مقصود ورود به بازی تائید سلامت روانی و تشدید مجازات است، توصیه می کنیم که به هیچ وجه وارد نشوید، این بازی بشدت پر پیامد و خطرناک است. توئیت علی اشرف فتحی در این خصوص قابل تامل می باشد.

دکتر فاطمه فرجادیان دانشمند ۴۳ ساله و دکترای رشتهٔ شیمی پلیمر از دانشگاه شیراز به‌تازگی بعنوان یکی از دانشمندان پر استناد جهان شناخته شد.کشف پادزهر قطعی قرص برنج که در مرحلهٔ کارآزمایی بالینی است توسط این دانشمند ایرانی صورت گرفته است. دکتر فرجادیان با ترکیبات جدید توانسته محصولات دارویی تازه ای تولید کند . او در مورد مهاجرت گفته که فرصتش چند باری برای من هم فراهم شده اما به‌خاطر احساس مسئولیت‌پذیری در شغل محول‌شده و دِینی که به وطن دارم از آن صرف‌نظر کردم.

به همین سادگی است که تصمیم به پیوسته پایین نگه داشتن نرخ بهره حقیقی، تصمیم به استفاده پیوسته از شبه اهرم ارشمیدس برای بالا بردن قیمت‌ها و لذا ایجاد تورم بالا و ماندگار است. به این ترتیب، بین قیمت پول (نرخ بهره حقیقی) و قیمت کالاها و خدمات رابطه عکس وجود دارد و تا زمانی که تصمیم ما پایین بردن اولی است، تصمیم ما بالا بردن دومی است. داستان تورم ماندگار پنجاه‌ودو ساله ایران (نه شوک‌های موقتی تورمی) به همین سادگی است.

«این غولی که در حال بلعیدن ما است، هزاران میلیارد رانت را به نام سود نصیب پالایشگاه می کند. در 6 ماهه اول سال 1401، پالایشگاه ها بدون افزایش یک لیتر تولید، به اندازه کل سال 1400 یعنی حدود 130 هزار میلیارد تومان سود خالص داشته اند لذا اگر این پالایشگاه ها واگذار نمی شدند، دولت کسری بودجه هم نمی داشت. در آبان 1397 محاسبات نرخ ارز بخش نفت از 4200 تومان به نرخ نیما تغییر کنند. در همان ماه نرخ تورم خوراکی ها 85 درصد شد. جالب است بدانیم طی 10 سال 1390 تا 1399 انرژی در کل دنیا ارزان شده است»

دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در نشست اقتصادی موسسه دین و اقتصاد که با موضوع «اقتصاد سیاسی دستکاری قیمت‌های کلیدی» برگزار شد، اظهار داشت: با بیان اینکه آنقدر برای پیشبرد شوک درمانی افسانه سرایی کرده اند که توضیحات کارشناسان دلسوز مسموع واقع نمی‌شود، گفت: پرسش بزرگی که باید به آن پاسخ داده شود این است که چه اتفاق دیگری باید رخ دهد تا عده‌ای متوجه شوند در مسیر شوک درمانی همه ضرر می‌کنند؟ بعد از سی سال شوک درمانی باید پاسخ داده شود این روند انحطاط تا کجا می‌خواهد ادامه پیدا کند؟ گویی منافع مافیا‌ها به جای منافع مردم، اصل و محور قرار گرفته است. کاش بگویند به چه حساس هستند تا ما با آن زبان سخن بگوییم.حداقل دستمزد نیروی کار ما که در ابتدای فروردین ۱۴۰۱ حدود ۲۵۳ دلار بود بعد از ۱۱ ماه به ۱۲۲ دلار رسید. این فقر و فلاکت را تا کجا میخواهید ادامه دهید؟

نشست مجازی موسسه دین و اقتصاد با موضوع «کارکرد‌های ضد توسعه‌ای فساد و نقش رسانه‌های مستقل در کنترل آن» برگزار شد. فرشاد مومنی در این نشست گفت: گفت: فساد آشکارترین و وقیحانه‌ترین شکل تعرض به امنیت حقوق مالکیت به عنوان ستون فقرات توسعه است. از طریق یک نظام کارآمد حقوق مالکیت است که امور اقتصادی پیش بینی پذیر می‌شود و انباشت سرمایه‌های انسانی و مادی موضوعیت پیدا می‌کند. بسیار باعث تاسف است که در یک فضای سیاست زده، رسانه‌های حکومتی مسائل مهم را رها می‌کنند و به بی اهمیت‌ترین مسائل می‌پردازند.

دکتر سید مصطفی محقق دامادرئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم با اشاره به اینکه حاکمیت موفق بر مبنای علم است، گفت: الان مشاهده می‌کنیم که گرانی دلار به عرش برین رسیده است. این به این علت است که مدیریت علمی وجود ندارد و مشکل کار این است.

نشست «فلسفه و اخلاق اجتماعی» به مناسبت روز جهانی فلسفه، ۳۰ آبان ۱۴۰۱ در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. سیداحمد غفاری مجری این نشست بیان کرد: موضوعی که برای این نشست در نظر گرفته شد رابطه میان فلسفه و اخلاق اجتماعی است، موضوعی مربوط به جهان زنده و با چالش‌ها و پرسش‌هایی زنده. حال سوال این است فلسفه چگونه می‌تواند به اخلاق اجتماعی خدمت کند؟

 «علی اکبر ولایتی»، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در یادداشتی در واکنش به شایعات مطرح شده مربوط به قصد ایران برای حمله به خاک جمهوری آذربایجان یا کنترل این کشور و همچنین تنش‌های اخیر شکل گرفته در سطح رسانه و سیاسی بین جمهوری آذربایجان و ایران، بر این موضوع تاکید کرده که اولاً مردم ایران از هر قومی یکی هستند و خود را ایرانی می‌دانند و در ثانی، ایران هیچگاه چشم طمع به کشور‌های همسایه خود نداشته بلکه برعکس همواره در فکر داشتن رابطه‌ای خوب و مساعدت بوده است.

حکومت قانون تنها راه باقی‌مانده پیش‌روی جوامع در‌حال‌توسعه است؛ جوامعی که اشکال متفاوتی از روش‌های غیردموکراتیک را تجربه کرده و طعم شکست این راه‌های رفته را چشیده‌اند. پس دور از انتظار نیست که جوامع در‌حال‌توسعه در تکاپوی تحقق یک زندگی فضیلت‌مند برای خود و آیندگان باشند. چارلز تیلور این مطالبه منطقی را حق جوامع می‌داند که دولت‌ها باید به آن گردن نهند. در کتاب «زندگی فضیلت‌مند در عصر سکولار» مخاطبان در سه مقاله از چارلز تیلور به‌خوبی با این اندیشه آشنا می‌شوند. این مقالات را فرهنگ رجایی ترجمه و تألیف کرده و به دلیل آشنایی نزدیک فرهنگ رجایی با تیلور و آثارش، کتابی درخور به خوانندگان ارائه داده است. با او درباره این کتاب و وضعیت ایران گفتگویی انجام شده که می‌خوانید.

من باور دارم ریشه تفکر آنانی که با طرح‌هایشان نمی‌گذارند مردم آزادانه اعتقادات، نظرات، باور‌ها و اطلاعاتشان را منتشر کنند و مانع دسترسی به اطلاعات می‌شوند، نه اعتقاد است و نه وحشت بلکه منفعت است نه اینکه اعتقاد اصلاً نباشند، می‌خواهم بگویم الآن دوز منفعت‌طلبی در این تصمیمات خیلی بیشتر است.

سعید لیلاز گفت: در شرایط فعلی با توانایی ساخت بمب اتمی ایران امن‌تر است. فراموش نکنید، اسراییل در حال تجربه بدترین پیچیدگی‌های داخلی خودش است و نظام سرمایه‌داری غرب هم به همچنین. جهان بسیار جهان ناامنی است. در این شرایط با هیچ قراردادی با هیچ کوتاه آمدنی با هیچ مصالحه‌ای با هیچ توافقی، نمی‌توانی حیات خودت را تضمین کنی. حیاتی که در تمام نیم هزاره قبل، در تمام پانصد قبل براساس حفظ موازنه قوا و قدرت درونی تو شکل گرفته‌بود. موازنه قوا یعنی چی؟ شاه هم در ده سال آخر همین کار را می‌کرد دیگر، می‌دید که غرب به ما احتیاج دارد، می‌چرخید به سمت شرق، می‌دید شرق به ما احتیاج دارد، می‌چرخید به سمت غرب. چرا ما الان این کار را نکنیم ما هم الان همین کار را می‌کنیم.